Thema's
In het laatste decennium van zijn leven produceerde Bolaño een aanzienlijk oeuvre, bestaande uit korte verhalen en romans. In zijn fictie zijn de personages vaak roman schrijvers of dichters, sommigen van hen aspirant en anderen beroemd, en schrijvers lijken alomtegenwoordig in Bolaño's wereld, afwisselend gecast als helden, schurken, detectives en beeldenstormers.
Andere belangrijke thema's van zijn werk zijn onder meer zoektochten, "de mythe van poëzie", de "verwevenheid van poëzie en misdaad", het onontkoombare geweld van het moderne leven in Latijns-Amerika en de essentiële menselijke aangelegenheid van jeugd, liefde en dood.
In een van zijn verhalen, Tandarts, lijkt Bolaño zijn fundamentele esthetische principes uiteen te zetten. De verteller brengt een bezoek aan een oude vriend, een tandarts. De vriend stelt hem voor aan een arme Indiase jongen die een literair genie blijkt te zijn. Op een gegeven moment tijdens een lange avond van drinken en dronkemans geklets, verwoordt de tandarts wat volgens hem de essentie van kunst is:
Dat is wat kunst is, zei hij, het verhaal van een leven in al zijn bijzonderheden. Het is het enige dat echt bijzonder en persoonlijk is. Het is de uitdrukking en tegelijkertijd het weefsel van het bijzondere. En wat bedoel je met het weefsel van het bijzondere? vroeg ik, in de veronderstelling dat hij zou antwoorden: “Kunst”. Toegeeflijk dacht ik ook dat dat we al behoorlijk dronken waren en dat het tijd was om naar huis te gaan. Maar mijn vriend zei: Wat ik bedoel is het geheime verhaal... Het geheime verhaal is het verhaal dat we nooit zullen weten, hoewel we het van dag tot dag beleven, denkend dat we leven, denkend dat we het allemaal onder controle hebben en dat de dingen die we over het hoofd zien er niet toe doen. Maar al die verdomde dingen zijn belangrijk! Het is alleen dat we het niet beseffen. We houden onszelf voor dat kunst op het ene spoor loopt en het leven, onze levens, op het andere, we realiseren ons niet eens dat dat een leugen is.
Net als grote delen van Bolaño's werk, slaagt deze opvatting van fictie erin om tegelijk ongrijpbaar en krachtig suggestief te zijn. Zoals Jonathan Lethem opmerkte: "Het lezen van Roberto Bolaño is als het horen van het geheime verhaal, het weefsel van het bijzondere te zien krijgen, kijken naar de sporen van kunst en leven die aan de horizon samensmelten en daar blijven hangen als een droom waaruit we ontwaken, geïnspireerd om meer te kijken. aandachtig naar de wereld."
Bij de bespreking van de aard van literatuur, waaronder die van hemzelf, benadrukte Bolaño de inherente politieke kwaliteiten ervan. Hij schreef: "Alle literatuur is in zekere zin politiek. Ik bedoel, ten eerste, het is een reflectie op politiek, en ten tweede, het is ook een politiek programma. Het eerste verwijst naar de realiteit - naar de nachtmerrie of welwillende droom die we werkelijkheid noemen - die in beide gevallen eindigt met de dood en de vernietiging van niet alleen de literatuur, maar ook van de tijd. Dit laatste verwijst naar de kleine stukjes en beetjes die overleven, die blijven bestaan, en naar de rede."
Bolaño's geschriften geven herhaaldelijk blijk van bezorgdheid over de aard en het doel van literatuur en haar relatie tot het leven. Een recente beoordeling van zijn werken bespreekt zijn idee van literaire cultuur als een "hoer":
Een van de vele zure genoegens van het werk van Roberto Bolaño, die in 2003 op 50-jarige leeftijd stierf, is zijn idee dat cultuur, in het bijzonder de literaire cultuur, een hoer is. Ondanks politieke repressie, onrust en gevaar blijven schrijvers zwijmelen over het geschreven woord, en dit is voor Bolaño de bron van zowel edelheid als pikzwarte humor. In zijn roman 'The Savage Detectives' verliezen twee enthousiaste jonge Latino-dichters nooit het vertrouwen in hun ijle kunst, ongeacht de wisselvalligheden van het leven, leeftijd en politiek. Als ze soms belachelijk zijn, zijn ze altijd heldhaftig. Maar wat betekenen het, vraagt hij ons en zichzelf, in zijn donkere, buitengewone, prikkelende novelle 'Chileense nocturne', dat de intellectuele elite poëzie kan schrijven, schilderen en discussiëren over de finesses van avant-garde theater terwijl de junta mensen martelt in kelders? Het woord heeft geen nationale loyaliteit, geen fundamentele politieke neiging; het is een geest die kan worden opgeroepen door elke potentiële meester. Een deel van Bolaño's genialiteit is om, via ironieën die zo scherp zijn dat je je handen aan zijn pagina's kunt snijden, te vragen of we misschien een te gemakkelijke troost in kunst vinden, of we het gebruiken als verdoving, excuus en schuilplaats in een wereld die erg druk bezig met het doen van zeer reële dingen met zeer reële mensen. Is het moedig om Plato te lezen tijdens een militaire coup of is het iets anders?
—Stacey D'Erasmo, The New York Times Book Review, 24 februari 2008
vertaalde en bewerkte tekst van Wikipedia. Bron: https://en.wikipedia.org/wiki/Roberto_Bola%C3%B1o